नेपाल भारत सिमानाका नखुल्दा महँगी बढ्नुका साथै बेटीे रोटीको सम्बन्ध चिस्सिंदै

 

मनोज यादव-----
सर्लाही ,मंसिर ११
   सर्लाहीको सदरमुकाम मलंगवाबाट  नेपाल–भारत सीमावर्ती सोनवर्षा बजार  मात्र ३ किलोमिटरको दुरीमा छ।
   तर  घर परिवारलाई आवश्यक पर्ने लुगाफाटो, औषधि, खाद्यान्नदेखि कृषि सामग्रीलगायत जुटाउन मलंगवाबासीलाई सोनवर्षा बजारनै धाउँनु पर्छ । किनमेलका लागि सीमापारिकै बजार धाउनुको मुख्य कारण हो– महँगीबाट जोगिनु । तर लामो समयदेखिको सीमा बन्दले किनमेलका लागि पारि जान सकेका छैनन् ।नाकामा गस्ती गरिरहेका सुरक्षाकर्मीबाट लुकिछिपी चोरबाटो भएर पारी जानुपर्ने बाध्यता रहेको छ यहाँका स्थानीय बासिन्दाहरुलाई ।
   ‘नुनदेखि सुनसम्मका सामान किन्न पारि सस्तो पर्ने भएकाले उतै जान्छौं ,’मलंगवा नपा वडा न-२ की मुक्ता यादवले भनिन् ।  ‘उता ८ रुपैयाँ भारुमा पाइने १ केजी नुनको यता (नेपाल) २५ रुपैयाँ पर्छ । त्यसैले हामी पारिकै बजारमा निर्भर छौं ।’उनले भने ।
    कोरोना संक्रमण नियन्त्रण र रोकथामका लागि दुवै तर्फका सरकारले चैतको दोस्रो साताबाट अन्तर्राष्ट्रिय सीमानाकाहरू बन्द गराएका थिए  । आठ महिनासम्म सीमा बन्द हुँदा दैनिक उपभोग्य वस्तु खरिदका लागि सीमावर्ती भारतीय बजारमा निर्भर बासिन्दा मारमा परेका छन् । लुकीछिपी सीमा पार गरे पनि फर्किंदा दुवैतर्फका सुरक्षाकर्मीले हप्काउने र खर्च माग्ने गरेको स्थानीयको गुनासो छ ।‘यदि कसैगरि लुकीछिपी चोर वा गोरेटो बाटो भएर पारिबाट सामान किनेर वारि फर्कियौं भने पनि दशगजामा तैनाथ दुवैतर्फका सुरक्षाकर्मीबाट गाली खानु पर्छ । त्यति मात्र नभइ,  सामान ल्याएबापत उनीहरूलाई  ५० -१०० रुपैयाँ बुझाउनु पर्छ ,मलंगवा नपा ४ का राजेश चौधरीले  भने ।
    सीमा बन्दा हुँदा महँगीको मारमा परेको गुनासो  सुनाउनेहरु सर्लाहीको सबैजसो  सीमावर्ती  क्षेत्रमा  भेटिन्छन् । कविलासी नगरपालिका  सलेमपुरका ४१ वर्षीय ठगा साह छठका लागि आवश्यक सबै सामान सोनवर्षा बजारबाटै ल्याउँथे । यसपालि मलंगवा र गाउँकै स्थानीय बजारबाट परिवारका लागि लुगा र पूजा सामग्री किन्दा यसपालिको  छठ निकै महँगो परेको सुनाए । ‘छठमा १० हजार रुपैयाँमा किनमेल भ्याइने अनुमान थियो तर १५ हजारभन्दा बढी खर्च भयो,’ उनले भने, ‘सीमामा समस्या नभएको भए हामीजस्तो निम्न परिवारका किसानलाई आर्थिक भार कम पर्थ्यो । ठूला व्यापारीलाई भने समस्या छैन तर दिनहुँ प्रयोगमा आउने घरायसी सामान ल्याउन हामीलाई समस्या छ ।’
     लामो समयदेखि सीमा बन्दका कारण दुवै देशका समुदाय बीचको आर्थिक, सामाजिक, भौगोलिक, सांस्कृतिक, धार्मिक र वैवाहिक सम्बन्ध विस्तारै  टुटिरहेको थर्ड एलायन्स सर्लाहीका मानव अधिकारकर्मी  मुकेश मिश्रले  बताए । दुई देश बीच वैवाहिक सम्बन्ध रहेकाले  रोटीबेटीको  सम्बन्ध छ,’ उनले भने । दशगजाले देशको सीमा विभाजन गरेको भए पनि  पारिका धेरैजसो स्थानीयको घरगोठ र खेतीयोग्य जमिन वारि छ भने वारीको  भारतमा छ ।